De internationale skibond (de FIS) heeft nieuwe regels ingevoerd. Hoe ga je daar als wedstrijd/marathonlanglaufer mee om? Welke aanpassingen moet je doen in je training en met jouw materiaal? We zetten de ontwikkelingen voor je op een rijtje en beschrijven de gevolgen, niet alleen voor de topatleten, maar ook voor marathonlopers zoals jij.
Het langlaufen heeft zich flink ontwikkeld
Lang geleden waren er helemaal geen sporen en was iedereen een backcountry skiër. Je moest je eigen spoor trekken of als je mazzel had kon je in het spoortje van je voorganger skiën. De ski’s waren brede houten planken en de stokken waren kort en van bamboe. Skilopen was misschien een betere benaming dan het langlaufen.
1925 lokale wedstrijd in Noorwegen
In 1984 was de langlaufwereld ook al in rep en roer
Toen langlaufen meer een wedstrijdsport werd (eind 19e eeuw) werden er langzamerhand parcoursen gemaakt en loipes (machinaal) getrokken. Nu kon je met steeds smallere ski’s langlaufen en daarmee ook steeds sneller gaan. De stokken werden langer om efficiënter af te kunnen zetten.
In 1984 was de langlaufwereld ook in rep en roer, toen ontstond de schaatstechniek op sneeuw. Ook al deden ze dit in het begin nog met klassiek materiaal was die techniek toch sneller en daarmee dreigde het traditionele (klassieke) langlaufen te verdwijnen.
Om de klassieke technieken (waaronder de diagonaalpas) te beschermen kwamen er regels en sinds 1986 worden er aparte wedstrijden in de klassieke en de vrije stijl georganiseerd. Je kunt het vergelijken met het zwemmen waarin je schoolslag wedstrijden hebt en vrije slag (meestal borstcrawl).
Gunde Svan en Thomas Wasberg strijden op de olympische spelen van 1984 (Sarajevo). Met afwisseling van halve schaatspas (Siitonen-pas) en de dubbelstok techniek proberen ze de vaart erin te houden.
Het gaat steeds sneller
In de decennia die volgde zijn er enorme ontwikkelingen geweest in het materiaal en de kennis van training. De ski’s gingen steeds sneller glijden. Dat komt bijvoorbeeld door het materiaal van de ski en door het gebruik van waxen en structuren. De stokken werden lichter en steeds stijver waardoor er steeds harder afgezet kon worden. Maar ook de kennis van trainingsprincipes is enorm vergroot. Tel daar de verbeterde leefomstandigheden bij op (verbeterde voeding, rust, medicijnen etc.) en je verbaast je niet dat het allemaal zo veel sneller gaat.
Mora Nisse won 9x de Vasaloppet (1943-1953) met houten ski’s, korte bamboestokken en nauwelijks sporen. Zijn snelste tijd was net boven de 5 uur over 90km.
Jorgen Brink wint de Vasaloppet in 2012 in een recordtijd van 3uur en 38minuten
Sterft de diagonaalpas uit?
Nu gaat het glijden zo snel dat de diagonaalpas niet meer de meest efficiënte manier van klassiek langlaufen is. Tot voor kort was de diagonaalpas de snelste manier om een berg op te langlaufen.
Vorig jaar werd er voor het eerst een “normale” wedstrijd gewonnen op langlaufski’s zonder afzetwax. Het hele parcours dubbelstokken was gemiddeld sneller dan afwisselend diagonalen en dubbelstokken of de tussenvorm: dubbelstok met beenafzet.
Dit verschijnsel was al wel bekend in het marathonlanglaufen. Op de vlakkere parcoursen zoals de Vasaloppet zijn er steeds meer atleten die de 90km dubbelstokkend afleggen.
Op het NK 2016: links dubbelstokkend de berg op, rechts (nog) in de diagonaalpas
Toppers richten zich op dubbelstokken
Steeds meer toppers uit het Worldcup-circuit gingen zich in navolging van de marathontoppers toeleggen op het dubbelstokken. Specifieke spiergroepen als romp en schouder werden extra getraind. De dubbelstoktechniek is verder ontwikkeld en er is onderzoek gedaan naar de stoklengte. Met name bergop lijkt het erop dat een langere stok efficiënter is. Machiel Ittmann schreef hier al een artikel over.
Ook Nils Boomsma specialiseerde zich in de dubbelstok techniek. Nog beter deed Björn Haring het de afgelopen winter bij het NK klassiek. Hij won met grote overmacht en deed dat alleen dubbelstokkend.
De vraag is nu: “Vinden we het erg als de diagonaalpas niet meer wordt gebruikt door de toppers?”
De mensen die het in het langlaufcomité van de FIS (internationale skibond) voor het zeggen hebben vonden van wel en hebben deze zomer maatregelen bedacht. Zo komen er op wedstrijden dubbelstok-vrije zones. Met deze regel willen ze de atleten dwingen tot de diagonaalpas. Je kunt je voorstellen dat dit al veel stof deed opwaaien.
Ongeveer een maand geleden is nog een nieuwe regel geïntroduceerd. De stoklengte mag niet langer zijn dan 83% van de lichaamslengte. Dat gaf helemaal beroering, zeker als je bedenkt, dat veel atleten de hele zomer met steeds langere stokken hebben getraind.
Om alles te kunnen dubbelstokken is enorm pittig, Leo Lansbergen traint ’s zomers vele kilometers op trage rolski’s met lange stokken
Wat betekent het voor jou?
De regels zijn bedacht voor de absolute topsport (en naar men zegt om de aanstormende jeugd te beschermen) maar ook jij ontkomt er niet aan. Bij alle FIS wedstrijden geldt de maximale stoklengte van 83%. Dus ook voor de meeste marathons. De reglementen van veel kleinere wedstrijden zijn afgeleid van die van de FIS dus ook daar zal de regel van kracht worden. De Nederlandse Ski Vereniging is daarin duidelijk: “De NK langlauf wedstrijden vallen onder de regels van het internationale FIS reglement. Voor het seizoen 16/17 geldt dus ook op het NK in Reit im Winkl deze nieuwe regel:
Rules update
The main rule change surrounds the maximum pole length in classic technique to preserve the use of diagonal striding. The maximum pole length can be 83% of body height, measured with boots, and for the length of the pole from the tip to where the strap enters the pole. The new rule will be applied at all FIS competitions, including popular races.
Hoe zal het zich ontwikkelen?
Of regulering zal werken is een goede vraag. Kun je de ontwikkeling tegen houden? Met de skatingtechniek is dat gelukt. Of het ook zo gaat werken bij de diagonaalpas zal de tijd uitwijzen. Iedereen kan zijn of haar mening gaan vormen en het is interessante gespreksstof bij de après-ski.
Wij gaan nu in ieder geval door met het geven van lessen in alle technieken waaronder de diagonaalpas.
We vinden het een prachtige beweging die in ieder geval uit het “tochten- en recreanten”-langlaufen niet weg te denken is. Volgens ons is het niet goed voor de sport als die techniek bij “onze voorbeelden” uit de wedstrijdsport wel zou verdwijnen.
Heerlijk diagononalen in strak gespoorde loipes
We houden de ontwikkelingen in de gaten!
Marco Puik
